Το ilReggino.it ξεκινά μια ειδική έρευνα που διερευνά τις ευκαιρίες, τα προβλήματα και τις χαμένες ευκαιρίες μιας πόλης που γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής προορισμός. Ο υπεύθυνος έργου του Visit Reggio Calabria, ξεκινώντας με την καμπάνια “99% of Italy”, ζητά μια ριζική αλλαγή: «Είτε θα χτίσουμε ένα πραγματικό σύστημα, είτε θα παραμείνουν απλώς νοσταλγικές αναρτήσεις».
Κάθε τόσο, ανάμεσα στον ασαφή θόρυβο των τουριστικών καμπανιών που γεμίζουν με drones, χαμόγελα και εναλλάξιμα συνθήματα, συμβαίνει κάτι σπάνιο: κάποιος λέει την αλήθεια. Χωρίς ειδικά εφέ, χωρίς καθησυχαστικά σενάρια, χωρίς να προσπαθεί να πουλήσει ψευδαισθήσεις. Αυτό έκανε το Visit Italy με την καμπάνια “99% of Italy”, αναδεικνύοντας ένα γεγονός που όλοι γνωρίζουν, αλλά κανείς δεν έχει τολμήσει ποτέ να το κάνει επίκεντρο μιας δημόσιας αφήγησης: το 70% των τουριστών επικεντρώνεται στο 1% της Ιταλίας.
Η καμπάνια δεν περιλαμβάνει κοστουμαρισμένα μοντέλα ή διαφημιστικά προσχήματα. Εστιάζει στην πραγματικότητα: υπερπλήρεις πλατείες, στριμωγμένους ταξιδιώτες, εξοργισμένους κατοίκους. Στη Ρώμη, πινακίδες που κρατιόντουσαν στο πλήθος έγραφαν: «Η Ρώμη είναι γεμάτη. Η Ιταλία όχι». Ούτε μελωδίες, ούτε υπερβολές. Απλώς ένα άμεσο μήνυμα που διαλύει δεκαετίες στερεοτυπικών καρτ ποστάλ: η τουριστική βιομηχανία της Ιταλίας είναι δυσλειτουργική.
Και ακριβώς αυτή η αλήθεια, τόσο έντονη και άμεση, έχει γίνει η καρδιά ενός εξίσου ειλικρινούς και απαραίτητου στοχασμού: αυτόν που περιέχεται στην ανοιχτή επιστολή που υπογράφει ο Christian Zuin, Διευθύνων Σύμβουλος της Protur Media και διευθυντής έργου του Visit Reggio Calabria, με τίτλο: «Το 99% της Ιταλίας και το 100% της Καλαβρίας ξεχάστηκαν».
«Τι κάνουμε εμείς, στην Καλαβρία, με αυτό το μάθημα;» είναι το κρίσιμο ερώτημα. Επειδή ο σκοπός της επιστολής δεν είναι να εξυμνήσει την ιδέα κάποιου άλλου ή να κερδίσει likes. Είναι να δούμε αν αυτή η πρόκληση μπορεί τελικά να προκαλέσει μια πραγματική αντίδραση στην Καλαβρία, την περιοχή που περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη φαίνεται να έχει μείνει εκτός του μεγάλου τουριστικού χάρτη της Ιταλίας, παρά την αντικειμενική της ομορφιά, τις ακτές της, τα βουνά της, τα χωριά της, την πολιτιστική της μοναδικότητα.
Αλλά δεν πρόκειται απλώς για «μη παρουσία» στην αγορά. Είναι χειρότερο. Είναι θέμα κακής παρουσίας. Επιβίωσης στο περιθώριο του συστήματος. Χτίσματος μιας ψευδαίσθησης που διαρκεί δύο μήνες το χρόνο. Το πραγματικό πρόβλημα, όπως τονίζει ο Zuin, δεν είναι ο υπερτουρισμός, αλλά ο υποτουρισμός. Το τουριστικό μοντέλο της Καλαβρίας περιγράφεται με αδίστακτη ακρίβεια. Λειτουργεί μόνο τον Αύγουστο και μόνο σε λίγα μέρη: Τρόπεα, Σκύλλα, Πράια α Μάρε, Σοβεράτο.
Εκεί, σε αυτές τις 60 ημέρες, εμφανίζεται ανεξέλεγκτη συμφόρηση. Και όταν οι καλοκαιρινοί προβολείς σβήνουν, η υπόλοιπη Καλαβρία γίνεται αγνώριστη. Από τον Σεπτέμβριο έως τον Ιούνιο, η περιοχή αδειάζει. Τα χωριά κλείνουν. Τα μουσεία μαζεύουν σκόνη. Οι παραλίες εγκαταλείπονται. Τα τρένα γίνονται σπάνια, οι εσωτερικές συνδέσεις σχεδόν ανύπαρκτες. Δεν υπάρχει ροή. Δεν υπάρχει συνέχεια. Δεν υπάρχει σχέδιο. Και το τελικό χτύπημα έρχεται άμεσα: «Και μην το ονομάζετε τουρισμό, παρακαλώ. Είναι άγρια εποχικότητα + ακραία συγκέντρωση = αποτυχημένο μοντέλο».
Σε αντίθεση με τον υπερτουρισμό, ο οποίος δημιουργεί πρωτοσέλιδα, διαμαρτυρίες και φωτογραφίες, ο υποτουρισμός δεν κάνει θόρυβο. Αλλά προκαλεί αργή, βαθιά, συστημική ζημιά. Εκδηλώνεται με την καθημερινή απάρνηση. Στον επιχειρηματία που δεν ανοίγει ξανά. Στον νέο που μεταναστεύει. Στον τουρίστα που δεν βρίσκει τίποτα και δεν επιστρέφει ποτέ. Είναι ένα μοντέλο που γεννά παραίτηση: μια εποχιακή πράξη επιβίωσης. Είναι ένα πολύχρωμο μπάλωμα πάνω σε μια δομική ρωγμή.
Τι σχέση έχει λοιπόν το “99% της Ιταλίας” με αυτό; Σίγουρα έχει. Επειδή αυτή η καμπάνια δεν προτείνει νέους προορισμούς: προτείνει νέα μάτια. Νέα εργαλεία ανάγνωσης. Έναν νέο τρόπο περιγραφής της περιοχής. Λιγότερη μυθοπλασία, περισσότερη αλήθεια. Ο Zuin επανεκκινεί το όραμα με μια ερώτηση και απάντηση που θα μπορούσε να γίνει στρατηγική: “Τι θα γινόταν αν η Καλαβρία ύψωνε μια πινακίδα που έγραφε “Η Καλαβρία δεν είναι γεμάτη. Ακόμα περιμένει”;”
Η εικόνα είναι ισχυρή. Και ανοίγει μια συγκεκριμένη προοπτική: μια τουριστική επικοινωνία που δεν στοχεύει να καλύψει τις ελλείψεις με ρητορική, αλλά να τις γεμίσει με πραγματικό περιεχόμενο. Εστιάζει σε περιοχές της ενδοχώρας, φυσικά πάρκα, εγκαταλελειμμένα χωριά και εμπειρίες που μπορούν να απολαύσουν ακόμη και τον Ιανουάριο, ακόμη και στη βροχή. Επειδή η ομορφιά δεν μπορεί να περιοριστεί σε ένα κλιματικό ζήτημα. Είτε θα χτίσουμε μια ποικιλόμορφη και βιώσιμη αφήγηση, είτε δεν θα μείνει τίποτα να πούμε.
«Είναι έτοιμη η Καλαβρία; Ίσως ναι. Η επιχειρηματική τάξη, λίγο λιγότερο. Αλλά πρέπει να γίνει έτοιμη. Και γρήγορα». Αυτή η απάντηση ισχύει για ολόκληρη την περιοχή, αλλά αποκτά ακόμη πιο εμβληματικό νόημα όταν εξετάζουμε το Ρέτζιο Καλαβρία. Τον τελευταίο χρόνο, χάρη στην επέκταση των αεροπορικών συνδέσεων και την άφιξη της Ryanair, το αεροδρόμιο του Στρέιτ έχει καταγράψει αριθμούς ρεκόρ. Έχει επιστρέψει στην ανάπτυξη, συνδέοντας με νέες πόλεις και φέρνοντας επιβάτες από όλη την Ευρώπη. Ωστόσο – και αυτό είναι το πικρό κρίσιμο σημείο – ένα μεγάλο μέρος αυτών των τουριστών «προσγειώνονται και φεύγουν».
Φτάνουν στο Ρήγιο για να περάσουν μισή μέρα και στη συνέχεια αναχωρούν αμέσως για την Τροπαία, το Ταυρομένιο ή τα Αιολικά Νησιά. Δηλαδή, για άλλη μια φορά, προς προορισμούς που έχουν χτίσει με επιτυχία μια ισχυρή, διαρκή και δομημένη εικόνα. Το Ρέτζιο, παρά το γεγονός ότι τα έχει όλα – τα Χάλκινα, τη θάλασσα, το πιο όμορφο χιλιόμετρο στην Ιταλία, τα χωριά του, την κοντινή περιοχή Γκρεκάνικα – πολύ συχνά παραμένει μια πόλη διέλευσης. Ένα σημείο άφιξης που δεν σε κρατάει πίσω. Και αυτό συμβαίνει όχι λόγω έλλειψης ομορφιάς, αλλά λόγω της απουσίας αφήγησης, συστήματος και εμπειρίας. Ο σύγχρονος τουρισμός δεν αναζητά μόνο προορισμούς: αναζητά αυθεντικές ιστορίες, συνεκτικά δρομολόγια και αυθεντικές ατμόσφαιρες. Αν το Ρέτζιο δεν καταφέρει να μετατρέψει αυτή τη ροή σε μονιμότητα, σπαταλά μια σπουδαία ευκαιρία. Και δεν μπορεί πλέον να την αντέξει οικονομικά.
«Μέχρι τώρα, βασιζόμασταν στην τύχη: στον καλό καιρό, σε ένα επιτυχημένο φεστιβάλ, στη διαφήμιση από στόμα σε στόμα. Αλλά ο καιρός της τύχης τελείωσε. Χρειαζόμαστε ένα όραμα. Χρειαζόμαστε μια στρατηγική. Χρειαζόμαστε ένα μοντέλο. Χρειαζόμαστε επίσης – όπως λέει ο Ζούιν – να την αντιγράψουμε από εκεί που λειτουργεί, να την προσαρμόσουμε στο δικό μας πλαίσιο και να την γεμίσουμε με μια πραγματική ταυτότητα. Με εκπαιδευμένους ανθρώπους, δομημένο περιεχόμενο και μετρήσιμα εργαλεία. Δεν είναι πλέον η ώρα για selfies στην παραλία. Είναι η ώρα για σχεδιασμό. Για εκπαίδευση. Για αναδιανομή.
Εν ολίγοις, είτε θα χτίσουμε ένα «Σύστημα Reggio Calabria» που θα λειτουργεί δώδεκα μήνες το χρόνο, είτε σε λίγα χρόνια θα μιλάμε μόνο για ερημοποίηση από τον τουρισμό. Καμία νοσταλγία, καμία μελαγχολία δεν θα μπορέσει να σώσει ό,τι δεν θέλαμε να σώσουμε. Και ο Zuin καταλήγει με τα λόγια που βαραίνουν σαν πέτρα: «Αν περιμένουμε κι άλλο, δεν θα μείνει τίποτα να πούμε. Μόνο κιτρινισμένα φυλλάδια και νοσταλγικές αναρτήσεις».
Πηγή: ilreggino.it
